Παρουσίαση Λευκώματος για την Αιτωλοακαρνανία.
Υπάρχουν πολλοί τόποι, για να μιλήσουμε για έναν τόπο. Ο ένας, ας πούμε, είναι να περιγράψουμε τα μνημεία του. Να υπογραμμίσουμε την επιβλητικότητά τους, τη χρονολογική τους σημασία, τις δομικές τους ιδιομορφίες. Ένας άλλος τρόπος είναι να διηγηθούμε την ιστορία του τόπου. Να ξεχωρίσουμε τους βασιλιάδες και τα έργα τους, τους στρατηγούς και τους πολέμους που κέρδισαν, τις συμμαχίες που υπόγραψαν, τα μνημεία που έστησαν με το μόχθο των ανώνυμων μαστόρων. Να τεμαχίσουμε τον ιστορικό χρόνο, με βάση τις πετυχημένες ή όχι πράξεις της εξουσίας, τις καταχθόνιες συνωμοσίες και τα αιματοκυλίσματα. Ένας τρίτος τρόπος είναι να ξεπεράσουμε και τη γεωγραφία των μνημείων και το παραμύθι των στρατηγών και των βασιλιάδων και να πάμε στην περιοχή του μύθου, όπου ο ιστορικός χρόνος χάνει τη φυσική του διάσταση και φυλακίζεται σε δρώμενα που δεν έχουν διάρκεια.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και μια άλλη ενότητα διηγήσεων. Είναι αυτές που μιλούν για τις παραδόσεις του τόπου. Και όπου ως «παραδόσεις» θεωρούνται όλα τα ιστορικά «υπολείμματα» που δεν εντάσσονται στα πλαίσια μιας σύγχρονης κοινωνικής πρακτικής, και προέρχονται από το χώρο της γραφικής γιορταστικής συμπεριφοράς των ανθρώπων.
Τέλος άλλες διηγήσεις μιλούν για τις επιμέρους κοινωνικές δραστηριότητες ενός τόπου, ή παρακολουθούν ιστορικά τη δραστηριότητα και την εξέλιξη μιας παραγωγικής τάξης.
Στις σελίδες του παρόντος λευκώματος ο κ. Θεολογίτης στο παρόν Λεύκωμα προσπαθεί και πετυχαίνει με το φακό του να συμπεριλάβει και να υπερβεί τους παραπάνω τρόπους αφηγηματικής διήγησης και με αισθητική εικονογράφηση κατορθώνει να δώσει ένα σύνολο ιστορικών και μυθολογικών υπαινιγμών αλλά και εξαντλητικές περιγραφές του φυσικού περιβάλλοντος και των δημιουργημάτων των κατοίκων της συγκεκριμένης περιοχής, πότε τοποθετημένα στο χρόνο και πότε α-χρονικά.
Οι δύο αυτές πλευρές της συλλογικής μνήμης εναλλάσσονται και αλληλοσυμπληρώνονται στο χώρο και στο χρόνο.
Το δάσος της Γραμμένης Οξυάς, το μοναστήρι στην Αμπελακιώτισσα, οι πεζούλες στο Αχλαδόκαστρο που μαρτυρούν τον τιτάνιο αγώνα επιβίωσης των προγόνων μας, η σαγηνευτική παραλία στη Ρίζα του Αντιρρίου, το μονοπάτι του παγωμένου νερού στην Ελευθέριανη, η Ευηνολίμνη στο φράγμα του Εύηνου στον Άγιο Δημήτριο, το ξακουστό Χάνι Λιόλιου, το υπέροχο μονότοξο πέτρινο γεφύρι της Αρτοτίβας, ή άγρια ομορφιά των ανεμοδαρμένων βράχων της Βαράσοβας, μια μπουνάτσα στην Παλιοβούνα,το αρχαίο θέατρο της Μακύνειας, το ξύλινο μπαλκόνι στο λιθόκτιστο σπίτι στη Λιμνίτσα, η επιγραφή στο παλιό αρχοντικό στο Χρύσοβο, ένα αγριολούλουδο στο Κοκκινοχώρι, ένα πλακόστρωτο σοκάκι στην Άνω Χώρα, η εντυπωσιακή πέτρινη βρύση στην Κεντρική, ένα κανόνι στις επάλξεις του ισχυρού φρουρίου της Ναυπάκτου, η γέφυρα του Μόρνου με τις πέντε καμάρες στη Δάφνη, και το σύγχρονο τεχνολογικό θαύμα της ζεύξης Ρίου-Αντιρρίου.
Είναι μερικά μόνο από τα άγνωστα τοπία της Ναυπακτίας, συμπύκνωμα υποβλητικής έντασης και λεπτεπίλεπτης χάρης, που ανακαλύπτουμε μέσα στις σελίδες του λευκώματος του Ντίνου Θεολογίτη «ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ- ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ». Πρόκειται για 176 έγχρωμες φωτογραφίες που έχουν σα θέμα τους εικόνες από τους έξι δήμους της Ναυπακτίας τραβηγμένες από τον δημιουργό του παρόντος Λευκώματος, οι οποίος αφιέρωσε αρκετά χρόνια της ζωής τους στην εξερεύνηση της αιτωλικής φύσης.
Όποιος έχει περπατήσει έστω και μία φορά έξω από τις μεγάλες πόλεις, όποιος έχει οσμιστεί τη βρεγμένη γη και τον καπνό από μια μακρινή θημωνιά, όποιος έχει αντικρίσει τη φουρτουνιασμένη θάλασσα και τα άλιωτα χιόνια των βουνών θα νιώσει, φυλλομετρώντας αυτό το λεύκωμα, την ίδια εσωτερική αρμονία, τον ίδιο συναισθηματικό κραδασμό, το ίδιο δέος, τον ίδιο θαυμασμό για την ατέλειωτη αυτή ποικιλία της άγριας ομορφιάς. Και θα αισθανθεί επιτακτική την ανάγκη να την προστατέψει.
Πρόκειται για ένα φωτογραφικό οδοιπορικό στο οποίο εντοπίζονται και καταγράφονται τα χνάρια του ανθρώπου στην αδιάκοπη αναζήτησή του και στον τιτάνιο αγώνα του για επιβίωση και δημιουργία.
Ο χώρος της Ναυπακτίας στολισμένος με τα ανθρώπινα δημιουργήματα σε συνδυασμό με τα ποτάμια του, την πανίδα και χλωρίδα του ξεδιπλώνεται μέσα από τα φύλλα του Λευκώματος και μεταδίδει ένα μήνυμα για τη ζωή, έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής από αυτόν που έχει πάρει η ζωή στα αστικά κέντρα.
Ο συγγραφέας διανύει την περιοχή της Ναυπακτίας, αλλά και ολόκληρο το νομό, κρατώντας τη φωτογραφική του μηχανή αλλά και λαογραφικές, ιστορικές και αρχιτεκτονικές σημειώσεις που παρατίθενται και αναδεικνύονται μέσα από τις περιεκτικότατες και πολυσήμαντες φωτογραφίες του.
Εκείνο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση
Το λεύκωμα αυτό, πέρα από την προβολή του νομού, προσφέρεται στην ανάγκη του ντόπιου για αναγνώριση και συμφιλίωση με το χώρο του, καθώς και στην επιθυμία του ξένου να έρθει σε επαφή με τον απλό και ανεπιτήδευτο τόπο μας.
Τέλος, το παρόν Λεύκωμα σε μια αισιόδοξη προοπτική θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για τη διαφύλαξη και την αξιοποίηση της πλούσιας κληρονομιάς που έχει χαρίσει η φύση της ορεινής Ναυπακτίας, όσο και της αρχαιολογικής κληρονομιάς που μας χάρισαν οι πρόγονοί μας.
Αντίθετα, σε μια απαισιόδοξη θεώρηση, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «το κύκνειο άσμα» της περιοχής της Ναυπάκτου και της Ναυπακτίας για την «προ της γέφυρας εποχή». Και τούτο διότι, αν στο άμεσο μέλλον προωθηθεί για την περιοχή το συνηθισμένο νεοελληνικό μοντέλο της κακώς νοούμενης ανάπτυξης και προόδου στο όνομα του γρήγορου κέρδους, τότε οι φωτογραφίες του κ. Θεολογίτη θα αποτελούν ρομαντική ανάμνηση του αλλοιωμένου φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος.
Κάθε εικόνα είναι και ένα ευχάριστο ξάφνιασμα. Μέσα από το έργο του καλλιτέχνη προβάλλει κυρίαρχη σφραγίδα του μέτρου και της ανθρωπιάς. Την ανακαλύπτουμε στο εργαστήρι του αγγειοπλάστη να δίνει καινούργια πνοή στην τέχνη που στολίζει τις προθήκες των Μουσείων με τον ανεκτίμητο πλούτο των αρχαίων αγγείων. Την βλέπουμε να εκφράζεται στον αυστηρό δωρικό ναό, όπως και στο κατάλευκο βυζαντινό παρεκκλήσι, πλαισιωμένο από το γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας.
Ο φωτογραφικός φακός αιχμαλωτίζει τη κατάφυτη φύση της Ναυπάκτου που προσφέρει πλούσια εναλλαγή εντυπώσεων με τα όμορφα ορεινά χωριά και τις καταγάλανες παραλίες. Απάνεμα κολπίσκοι, που προσφέρουν στοργική αγκαλιά στους κολυμβητές.
Τα γεμάτα χρώμα και ομορφιά καλντερίμια, τις ευωδιαστές από τα αγριολούλουδα πλαγιές. Τα βυζαντινά μουσεία και τα επιβλητικά κάστρα με φόντο το ηλιοβασίλεμα.
Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί, με το ποικίλο φωτογραφικό του υλικό, να φωτίσει όλες αυτές τις όψεις του νομού. Μέσα από τις σελίδες του περνούν τοπία και αρχιτεκτονικά μνημεία που καλύπτουν περίοδο πολιτισμού τρεισήμισι χιλιάδων ετών.
Μέσα από τις ίδιες σελίδες περνούν και τα έργα των ανώνυμων λαϊκών μαστόρων. Αυτών που ξεκίνησαν από την κατασκευή των δικών τους σπιτιών, με τις ταράτσες, τα λιακωτά, τους θόλους και τις αψίδες, δημιουργώντας περιβάλλον και συμπληρώνοντας με θαυμαστό τρόπο τοπίο της Ναυπάκτου.