Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ηλία Δημητρόπουλου με θέμα: «Οι Καρκαβιτσαίοι».
Πρόκειται για αυτοέκδοση του συγγραφέα όπου ερευνάται η διαδρομή του γένους των Καρκαβιτσαίων, η πορεία της ζωής του λογοτέχνη Ανδρέα Καρκαβίτσα και η σχέση του με τη Ρούμελη και τη Ναυπακτία. Επίσης, γίνεται αναφορά στο έργο του Α. Καρκαβίτσα «Ο Ζητιάνος» και καταγράφονται οι αντιδράσεις που προκάλεσε στους πνευματικούς κύκλους των Ναυπακτίων η έκδοση αυτή.
Αναλυτικότερα, στο πρώτο μισό του βιβλίου γίνεται προσπάθεια να αποκωδικοποιηθεί η διαδρομή του γένους των Καρκαβιτσαίων από την Ήπειρο στη Ναυπακτία και αργότερα στην Ηλεία. Στην προσπάθειά του να αναδείξει ο συγγραφέας ότι το γένος αυτό είναι ενιαίο ξεδιπλώνει πολλά στοιχεία που προέκυψαν από την πολύχρονη έρευνά του. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από γραπτές πηγές, ιστορικά γεγονότα, παραδόσεις και προφορικές μαρτυρίες.
Κατά τη γνώμη μου τα αποδεικτικά του στοιχεία είναι αρκετά για να βασιστεί περαιτέρω έρευνα, αλλά δεν είναι ατράνταχτα για να τεκμηριωθεί πλήρως το ζητούμενο.
Στο δεύτερο μισό του βιβλίου ο συγγραφέας εστιάζεται την έρευνά του στις σχέσεις του λογοτέχνη Ανδρέα Καρκαβίτσα με τη Ναυπακτία και στο έργο του ο «Ζητιάνος». Ειδικότερα γίνεται μια περιγραφή της περιοδείας του στα Κράβαρα από την οποία, όπως φαίνεται, άντλησε το υλικό για το διήγημά του. Στη συνέχεια συγκεντρώνει διάσπαρτο υλικό σε εφημερίδες της εποχής σχετικά με τη διένεξη που δημιουργήθηκε από Ναυπάκτιους φοιτητές, πνευματικούς ανθρώπους και αξιωματικούς καταγόμενους από τη Ναύπακτο και τη Ναυπακτία. Οι αναφορές και οι υπαινιγμοί που κάνει ο Καρκαβίτσας στο «Ζητιάνο» πολλοί Ναυπάκτιοι θεώρησαν ότι θίγουν το γόητρο της γενέτειράς τους με αποτέλεσμα να καταφύγουν στο έσχατο μέσο για την απόδοση δικαιοσύνης της εποχής εκείνης, που ήταν η πρόσκληση σε μονομαχία.
Όλο αυτό το υλικό ο συγγραφέας το παρουσιάζει με λυρικό τρόπο, η αφήγηση των γεγονότων γίνεται τμηματικά ως προς τον τόπο και το χρόνο ώστε να γίνεται ευκολότερα κατανοητό. Εντυπωσιακά πλούσια είναι η βιβλιογραφία που παρατίθεται με μορφή υποσημειώσεων. Επίσης, παρατίθεται και αποδεικτικό υλικό όπως έγγραφα, επιστολές, φωτογραφίες, αποκόμματα παλαιών εφημερίδων. Τέλος, παρατίθεται γλωσσάριο και πινάκες με γενεαλογικά στοιχεία.
Προσεγγίζοντας κάποιος το βιβλίο μόνο με τον τίτλο του μπορεί να το προσπεράσει, όμως θα κάνει λάθος γιατί στις 328 σελίδες του θα βρει πολλά στοιχεία που αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Ναυπακτία. Επίσης, θα του δοθεί η ευκαιρία να μεταφερθεί στο παρελθόν και να γνωρίσει τις ιδιαίτερα δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που έζησαν οι άνθρωποι που προσπάθησαν να επιβιώσουν στον άγονο αυτό τόπο της Ναυπακτιακής γης, στα χρόνια της Βενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας. Παρακολουθώντας τον αγώνα επιβίωσης των Καρκαβιτσαίων μπορούμε να φανταστούμε ανάλογο αγώνα για το γένος του καθενός μας.
Με αυτή την έννοια το βιβλίο του κ. Δημητρόπουλου είναι χρήσιμο στους ενδιαφερόμενους να γνωρίσουν την τοπική ιστορία των περιοχών Ναυπακτίας και Ηλείας. Πέρα από αυτά, το βιβλίο αυτό είναι και ένα λογοτεχνικό δοκίμιο, καλογραμμένο που διαβάζεται εύκολα και ευχάριστα. Θα δοθεί η ευκαιρία στον αναγνώστη να επαναφέρει στη μνήμη του την υπόθεση του διηγήματος του Α. Καρκαβίτσα «Ο Ζητιάνος» και ίσως ξαναδεί κάτω από άλλη οπτική γωνία το σπουδαίο αυτό ηθογραφικό διήγημα της ελληνικής λογοτεχνίας.
Με το έργο του αυτό ο κ. Δημητρόπουλος απέδειξε ότι είναι πολύ μεθοδικός ερευνητής με ιστορικό και φιλολογικό υπόβαθρο. Μας παρέδωσε ένα ιστορικό και λογοτεχνικό δοκίμιο ακαδημαϊκών προδιαγραφών. Σίγουρα ο κ. Δημητρόπουλος μας εξέπληξε με το έργο του αυτό.
Γιάννης Χαλάτσης